موسیقی، فرهنگ و آداب و رسوم بومی مردم شیراز

شیراز از گذشته تا کنون

شیراز در منابع تاریخی با اسامی مختلفی مانند «تیرازیس»، «شیرازیس» و «شیراز» ثبت و ضبط شده ‌است. محل و موقعیت این شهر، ابتدا در «قلعهٔ ابونصر» بوده است. حاکمان بنی‌امیه اصطخر را نابود کردند. اصطخر، پایتخت قدیمیِ فارس بود. سپس شیراز را رونق بخشیدند. این شهر در دوران صفاریان، بوییان و زندیان، پایتخت ایران بوده است.

امروزه شیراز یکی از مهم‏ ترین و اصلی ترین شهرهای ایران است که هم به لحاظ تاریخی و هم از جهت مذهبی، جایگاه ویژه ای در میان مناطق ایران دارد.

شیراز، جاذبه ‌های مذهبی، تاریخی، فرهنگی و طبیعی فراوانی دارد. به همین سبب همواره گردشگران آن را یکی از مقاصد خود برای گردشگری می دانند و برای دیدن آن برنامه ریزی می کنند.

درباره شیراز، مطالب ناب و جالبی وجود دارد که بیشتر ایرانیان از آنها آگاهی ندارند؛ برای مثال خوب است بدانید که جمعیت شیراز از پنج قوم فارس، ترک، لر، عرب و کولی تشکیل شده است. هر کدام از این اقوام، موسیقی و فرهنگ خاصی دارند؛ اما در کنار هم، شیراز را رونق بخشیده ‏اند.

آهنگ های محلی شیراز

شیرازی ها ترانه ها و آهنگ های محلی خاص و زیبایی دارند که ثبت و ضبط شده است . شنیدن این نواهای محلی به همه شما خوانندگان محترم، توصیه می شود. این ترانه های شاد و ماندگار، به دلیل در برداشتن کلمات ساده و برای حفظ لحن ها و کلمات بومی، همواره مورد حمایت مردمان شیراز است.

صلح و شادی

شیرازی ‏ها بیشتر اهل صلح و شادی اند. این روحیه در موسیقی و ادبیات آنها هم وجود دارد. شعرهای ایشان بیشتر عاشقانه و غنایی است و موسیقی های شاد این منطقه بسیار بیشتر از موسیقی های حماسی یا غم انگیز است.

حافظان موسیقی دستگاهی

شیراز را می ‏توان یکی از محورها و کانون‌های شکل ‌گیری موسیقی دستگاهی نامید. همچنین این منطقه، برای حفظ و پایداری موسیقی دستگاهی، تلاش فراوانی کرده است.

برای اجاره سوئیت در شیراز کلیک کنید.

بعضی از هنرمندان شیرازی

صمد بردیده معروف به صمد عقاب یکی از هنرمندان مشهور و ماندگار در موسیقی شیرازی است. او بیش از ۲۰ آلبوم را در کارنامه هنری خویش به جامعه عرضه کرده است.

خوانندگانی مانند اکبر زیگلری، گلنار دهقان، غضنفر راستی و… نقش مهمی برای ترویج موسیقی محلی فارس ایفا کرده اند. هنرمندان شیرازی دیگری که می خواهم شما را با آنها آشنا کنم عبارت اند از: زنده یاد ناصر صدر، رحیم فتحعلی زاده، ایرج سلطانی و حسین افشار.

پدر موسیقی شیرازی

استاد حسن صفری یکی از موسیقی دانان مشهور در فارس است. وی سرمایه عمرش را برای بالا نگه داشتن پرچم هنر موسیقی بومی محلی (فولکلور) شیراز صرف کرده است.

وی کوشیده است، نواها و نغمه های خاص شیراز را ماندگار کند. وی به پدر موسیقی شیرازی شهرت دارد.

فرهنگ سرزمین شیراز

شیرازی‏ ها مردمانی صلح طلب و عاشق پیشه اند. سعدی و حافظ دو نماد برجسته این شهر محسوب می شوند که در سراسر ایران، مشهورند و مایه افتخار شیراز و ایران به حساب می آیند. جایگاه حافظ چه از لحاظ مذهبی و چه از لحاظ فرهنگی، چنان والاست که معمولاً دیوان غزلیاتش در کنار قرآن و مفاتیح در خانه های ایرانیان، موجود است. تفأل به حافظ از شهر عشق و هنر به سراسر ایران، منتقل شده است. همچنین دیوان حافظ و سعدی، از جمله پرفروش ترین کتاب های ایران است.

آداب و رسوم

استقبال از نوروز: مردم شیراز هم مثل همه مردم ایران، پیش از نوروز، خانه تکانی می کنند. اما سنت های خاصی مثل پختن نان شیرین هم دارند که حتماً برای عید نوروز و رسیدن بهار، انجام  می شود.

درست کردن سبزه گندم، عدس و تره تیزک، ده پانزده روز قبل از عید انجام می شود که نشان از سرسبزی زندگی و رویش دوباره است.

مهمان نوازی:: شیرازی ها هم مثل بیشتر مردم ایران بسیار مهمان نوازند و او را دوست خدا می دانند.

مراسم خواستگاری:: چند نفر از نزدیکان داماد به خانه دختر می روند و در باره ازدواج صحبت می کنند. اگر خانواده دختر موافق باشند ، چای و شربت برای مهمانان می آورند ؛ اما اگر مخالف باشند فقط چای می ‏آورند.

دست بوسون:: رسم است که داماد پس از عقد با چند نفر از بزرگان به خانه عروس برود و دست مادرخانمش را ببوسد. سپس مادر زن به او هدیه ای می دهد.

رخت برون: یکی از مراسم ها در شیراز، رخت برون است. این مراسم پیش از عروسی اجرا می شود. دوستان عروس و داماد جمع می شوند. دوستان و خانواده داماد، پارچه و خیاط می آورند تا برای عروس خانم لباس بدوزد. مادر داماد برای ابراز شادی، هدیه ای به عروس خانم می دهد.

مراسم شب یلدا: خانواده‌ های شیرازی در این شب از دوستان و آشنایان دعوت می ‌کنند، دور هم اوقات خوشی را می گذرانند، فال حافظ می گیرند و خاطره بازی می کنند .

همچنین سفره مهمانی خاصی در شب یلدا پهن می کنند. آنچه آنها در این سفره، می گذارند عبارت اند از: عکس حضرت علی علیه السلام، آینه، چند شمع، دو لاله، اسفند، تنقلاتی مانند نخودچی، کشمش، حلوای ارده، آجیل مشکل گشا، رنگینک، ارده شیره، هندوانه ،انار، خرما و انجیر.

کدبانوهای شیرازی در  شب یلدا برای مهمان هایشان، «هویج پلو» به همراه کشمش، مغز گردو و رب می پزند.

مراسم عروسی درخت نارنج: یکی از رسوم شیرازی ها این است که اگر درخت نارنج در خانه دارند که کم میوه می دهد یا اصلا میوه نمی دهد، برایش جشن عروسی بگیرند. برنامه به این صورت است که خانم صاحب خانه، خانم های همسایه را برای شرکت در جشن عروسی  درخت نارنج دعوت می کند.

سپس زن صاحب خانه، یک اره می آورد و به درخت نزدیک می شود تا شاخه آن را ببرد.  یکی از ن می آید و به زن صاحب خانه می گوید: من ضامن این درخت نارنج می شوم که از این به بعد بهتر و بیشتر میوه بدهد. سپس همسایه ها تور نازکی را روی در خت می کشند و رویش شکر پنیر می پاشند و کِل می کشند، آوازهایی می خوانند و شادی می کنند. بعدش آنها منتظر می مانند تا سال آینده، میوه این درخت بهتر و بیشتر شود .

مراسم عزاداری محرم: مقصد اصلی عزاداران شیرازی، حرم مطهر شاه چراغ است. برنامه اهالی شیراز برای عزاداری به این صورت است که هر روز دهه اول محرم، چاووش ‌خوانی می‌کنند و با حسین علیه السلام و یارانش همراهی می کنند تا این که به ایام نهم و دهم ماه محرم می رسند. در تاسوعا و عاشورا، سوگواری به اوج خودش می رسد.

هیئت ها طبقاتی را حمل می کنند که رویشان چراغ و آیینه گذاشته شده است. مردم در روز تاسوعا به چاووش خوانی، پرده خوانی، ی، اجرای تعزیه، حمل کوزه آب به وسیله کودکان می پردازند.

گِل مالیدن به تمام یا قسمتی از بدن، تراشیدن موهای سر و … نیز از جمله سنت های خاص شیرازی ها در این ایام بوده است .

سینه‌زنی قطاری: این نوع سینه زدن، ویژه شیراز است و به طریقه خاصی برگزار می‌ شود. به این صورت است که تعدادی از افراد، همراه با بالا و پایین رفتن بالاتنه، سینه می‌ زنند و شعرهای خیلی قدیمی را تکرار می کنند. ناگهان وقتی میاندار اشاره می کند، همگی آرام می شوند، کمی به سمت جلو راه می‌ پیمایند و دوباره دور هم حلقه می زنند و آن شیوه را از سر می گیرند.

اگر می خواهید این نوع سینه زدن را ملاحظه کنید، حتما به هیئت ‏‌های باسابقه در شیراز، سر بزنید. این برنامه عزاداری به نام شیرازی ها به ثبت رسیده است.

اگر می خواهید به شیراز سفر کنید، اردیبهشت را از دست ندهید. بهترین فصل برای گردش در شیراز، اردیبهشت است که درختان بهارنارنج به گل می نشیند و عطرش در کوچه های شیراز می پیچد.